28 sty Władza rodzicielska- wszystko co musisz wiedzieć
Jak wynika z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy rodzic ma prawo oraz obowiązek utrzymywać kontakt z dzieckiem. Jest tak zarówno, gdy rodzice pozostają w związku małżeńskim, jak i wtedy, gdy są po rozwodzie. Obowiązki oraz prawa rodziców są nazywane władzą rodzicielską. W pewnych przypadkach władza ta może być ograniczona dla jednego lub obojga rodziców. Często dochodzi do tego po ich rozwodzie. Wtedy niejednokrotnie jeden z rodziców składa wniosek o ustalenie zasad kontaktów z dzieckiem. W takich sprawach pomaga nasza DKN Kancelaria Prawa Rodzinnego. Co warto wiedzieć o władzy rodzicielskiej?
Władza rodzicielska – co oznacza i obejmuje?
Władza rodzicielska stanowi prawa i obowiązki związane ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Rodzic podejmuje decyzje dotyczące spraw dziecka, związane z jego zdrowiem, edukacją, religią czy majątkiem. Trzy aspekty władzy rodzicielskiej to piecza nad dzieckiem, nad jego majątkiem oraz reprezentowanie nieletniego.
Obowiązek sprawowania władzy rodzicielskiej wiąże się również z utrzymaniem dziecka, zapewnieniem mu odpowiednich warunków do życia i rozwoju. W ramach reprezentowania nieletniego chodzi o sprawy sądowe oraz urzędowe, w których jest on stroną. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską do osiągnięcia pełnoletniości.
Władza rodzicielska w przypadku rozwodu rodziców
Rodzic ma władzę rodzicielską do osiągnięcia przez dziecko pełnoletności albo do momentu, kiedy zostanie jej pozbawiony lub zostanie ona ograniczona. Co się natomiast dzieje w przypadku rozwodu rodziców? W dalszym ciągu zachowują władzę rodzicielską i o ile działają zgodnie, to nie ma potrzeby jej sądowego regulowania. W przypadku jednak, gdy pojawią się spory, ta kwestia może wymagać interwencji.
Sąd może ustalić zakres władzy rodzicielskiej rozwiedzionych. Na przykład pozostawić ją obu stronom, ale powierzyć jej wykonywanie tylko jednemu z nich. Może też ograniczyć ją jednemu z rodziców lub obojgu i nie tylko. Sąd ogranicza władzę rodzicielską najczęściej wówczas, gdy dobro dziecka jest zagrożone.
Sprawdź także: Ile wynoszą alimenty?
Pełna władza rodzicielska
Pełna władza rodzicielska to prawa i obowiązki, które rodzic ma w związku ze swoim dzieckiem. Przysługuje ona z założenia obojgu rodzicom bez względu na to, czy są małżeństwem. Pełną władzę rodzicielską ma również ojciec dziecka, który nie jest mężem jego matki, ale uznał potomka przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. W uzasadnionych przypadkach sąd powierza pełną władzę rodzicielską jednemu z rodziców, a drugiemu ją ogranicza. Może ją również odebrać obojgu rodziców.
Na czym polega ograniczenie władzy rodzicielskiej?
Sąd może orzec ograniczenie władzy rodzicielskiej wówczas, gdy zagrożone jest dobro małoletniego dziecka. Nie ma zamkniętego katalogu przyczyn, które mogą spowodować taką decyzję, ale ogólnie chodzi o przypadki, w których władza rodzicielska jest wykonywana niewłaściwie. Możliwe przyczyny to alkoholizm czy nieporadność rodziców. Ograniczenie władzy rodzicielskiej polega wówczas na tym, że jest ona poddawana stałemu nadzorowi kuratora sądowego. Urzędnik może określić, jakie czynności mogą być podejmowane przez rodziców bez zezwolenia sądu, a nawet umieścić dziecko w rodzinie zastępczej czy w domu dziecka.
Odebranie władzy rodzicielskiej
W wyjątkowych przypadkach rodzice mogą być przez sąd pozbawieni władzy rodzicielskiej. Może do tego dojść, jeśli w rażący sposób zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka albo jej nadużywają. Najczęściej dochodzi do tego w sytuacji, gdy występuje długotrwałe zaniedbanie władzy rodzicielskiej, np. w wyniku braku jakiegokolwiek zainteresowania dzieckiem.
Inne przypadki to długoletnie pozbawienie wolności rodzica czy stosowanie przemocy psychicznej lub fizycznej.
Wniosek o przywrócenie władzy rodzicielskiej
W przypadku ustania przyczyn pozbawienia władzy rodzicielskiej można złożyć wniosek o jej przywrócenie. Powinien on trafić do sądu rejonowego, do wydziału ds. rodzinnych i nieletnich. We wniosku tym należy wykazać, co się zmieniło od wydania poprzedniego postanowienia. W przypadku gdy rodzic był pozbawiony wolności, może to być fakt, że odbył karę, pracuje, płaci alimenty oraz utrzymuje kontakt z dzieckiem. Sąd w ramach postępowania zapoznaje się z dowodami, przeprowadza wywiad środowiskowy, przesłuchuje strony i na tej podstawie podejmuje decyzję.
Władza rodzicielska a kontakty z dzieckiem
Zgodnie z Kodeksem cywilnym i opiekuńczym kontakt rodziców z dzieckiem jest ich prawem oraz obowiązkiem. Występuje on zarówno po stronie rodziców, jak i małoletniego bez względu na władzę rodzicielską. Oznacza to, że nawet ograniczenie władzy rodzicielskiej nie powoduje, że taki rodzic traci prawo do kontaktów z dzieckiem. Natomiast możliwe, że sąd orzeknie o ograniczeniu osobistej styczności z nieletnim. Następuje to w momencie, kiedy po ograniczeniu władzy rodzicielskiej ograniczenie styczności poprzez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej okazało się niewystarczające.
Sąd podczas ustalania zasad kontaktów z dzieckiem zawsze bierze pod uwagę przede wszystkim interes nieletniego.